فردوسی بیش از هر شاعر دیگری در دیوان خود آذربایجان را مورد ستایش و تکریم قرار داده است.
حكيم توس آنچنان جايگاه والايي براي آذربايجان قائل بوده كه اين سرزمين را نماد پيروزي وهومني بر قواي اهريمني مي داند .آذربايجان در كلام فردوسي جايگاهي است كه در آن رسالت كيخسرو مورد تاييد يزدان قرار مي گيرد . خاك مقدس آذربايجان به اين قهرمان ايران زمين نيرو مي بخشد و او را شايسته فرمان روايي مي سازد . سرآخر نيز پيروزي نهايي او بر دشمنان در آذربايجان رخ مي دهد ، آري فردوسي در اسطوره كيخسرو نقش منحصر به فردي براي آذربايجان قائل گرديده و اين سرزمين را براي هميشه تاريخ ، خاستگاه جنبش هاي ايراني و تجلي گاه پيروزي ايرانيان مي داند . نقشي كه فردوسي براي آذربايجان به تصوير كشيده ، بعدها در طول تاريخ بارها تكرار شده ، جنبش صفويه از اين خطه پديدار مي گردد ، نادر در آن بار ديگر طرح امپراتوري بزرگي را مي ريزد ، نهضت مشروطيت ايران نيز از اين ديار ظهور كرده و به بزرگ ترين پيروزي هاي خود دست مي يابد .